Beceri Öğretimi
Ana Sayfa
Beceri Öğretimi
Beceri Öğretimi / Durak Şahbaz
BECERİ
Bireyin sahip olduğu yeterliliklerine dayalı olarak yapabileceği tahmin edilen veya yaptığı etkinliklerdir.
Öğrenme, birey davranışının öğretimden sonra değişiklik göstermesidir.
Davranış ise, iki ya da daha fazla kişi tarafından güvenilir olarak gözlenebilen ve ölçülebilen, belli bir başlangıcı ve bitişi olan, tekrarlanabilen devinsel özellikler olarak tanımlanır.
Davranışlar tek basamaklı ve zincirleme olarak ikiye ayrılır:
Tek basamaklı davranışlar, başlangıcı ve bitişi kolayca ayırt edilebilen davranışlar olarak tanımlanır. Örneğin, nesne ismi söyleme, tabela okuma, düğmeye basma vb.
Zincirleme davranışlar ise, birkaç davranışın bir araya gelerek daha karmaşık bir davranışı oluşturmasına denir. Örneğin, pazar ya da marketten alışveriş yapma becerisi, çamaşır makinesini kullanma becerisi gibi.
BECERİ ANALİZİ
Beceri analizi bir amacı (beceriyi) gerçekleştirmek için gerekli her bir davranışın ayrıntılı ve mantıklı olarak sıralanması ya da davranış zincirinin betimlenmesidir.
BECERİ ANALİZİ NEDEN YAPILIR?
Performansı belirlemek için
Öğretim için,
Belirlenen uzun dönemli öğretim amacıyla ilişkili kısa dönemli amaçların belirlenmesi için
Öğretim sonunda değerlendirme amacıyla.
Öğretilecek becerinin oluş sırası mantıklılık izlemelidir.
Öğrencinin amca ulaşması için gerekli tüm basamaklar yer almalıdır.
Analizin ne kadar detaylı hazırlanacağı öğrencinin performans düzeyine göre farklılık gösterebilir ya da bir tane detaylı analiz hazırlanarak her bir beceri için uygun olan yerden başlanarak kullanılabilir.
BECERİ ANALİZLERİ
Beceriler psiko-motor ya da bilişsel nitelikte olabilirler.
Becerinin niteliğine göre beceri analizinde benimsenecek yaklaşımlar farklılaşabilir. Beceri analizi,
Yapılış sırasına göre,
Gelişim aşamalarına göre,
Güçlük düzeyine göre,
Becerinin yapısal analizine göre olmak üzere farklı şekillerde yapılabilir.
Yapılış Sırasına Göre Beceri Analizi
İleriye doğru
Bir becerinin tamamlanabilmesi için yapılması gereken beceri basamaklarının yapılış sırasına göre yazılması
Geriye doğru
Bir becerinin yapılması sırasında yer alan beceri basamaklarının en son beceri basamağından başlanarak (en kolaydan en zora doğru) yazılmasıdır.
İleri Zincirleme Yaklaşımıyla Çorap Giyme Becerisinin Analizi
1. Katlanmış olarak önünde duran çorabı iki eliyle kavrar.
2. Çorabı parmak uçlarına yerleştirir.
3. Çorabı topuğundan geçirir.
4. Çorabı yukarı çeker.
Geriye Zincirleme Yaklaşımıyla Çorap Giyme Becerisinin Analizi
1. Ayak bileğine kadar giydirilmiş çorabı yukarı çekerek giyer.
2. Topuğuna kadar giydirilmiş çorabı ayak bileğine çekerek giyer
3. Parmak uçlarına kadar giydirilmiş çorabı topuğuna çekerek giyer .
4. toplanıp eline verilmiş ayak ucuna geçirerek giyer.
5. Katlanmış olarak önünde duran çorabı giyer.
Gelişimsel Aşamaya Göre Beceri Analizi
Bir becerinin gelişim aşamalarına göre beceri basamaklarının belirlenmesidir.
Çocuk gelişiminde bazı beceriler bir sonraki beceriler için önkoşul niteliği taşımaktadır.
Önkoşul beceri, bir becerinin öğrenilebilmesi için mutlaka öğrenilmesi gereken beceri basamağı niteliğindeki becerilerdir. Örneğin, 36-60 aylık bir çocuğun ‘tek ayağı ile topa vurma becerisini’ yerine getirebilmesi için ‘tek ayağı üzerinde 5-7 sn. durur.’ Becerisini kazanmış olması gerekir.
Gelişimsel aşamaya göre beceri analizi yapmak için,
gelişim aşamalarının çok iyi bilinmesi ya da gözden geçirilmesi,
gelişim aşamaları ile ilgili kaynakların taranması,
geliştirilen programın içeriğinin yeterli ve doğru olup olmadığının değerlendirilmesi ve gerektiğinde uyarlanarak kullanılması yerinde olacaktır.
Gelişim Düzeyine Göre Beceri Analizi
Becerinin daha kolay edinilebilmesi için alt becerilerin belirlenmesidir.
Alt becerileri,
bellekten sıralayarak,
kendimiz deneyerek,
beceriyi yerine getirmesi gereken grubu/bireyi gözleyerek belirleyebiliriz.
SAĞLIKLI VE EKSİKSİZ BİR BECERİ ANALİZİ YAPABİLMEK İÇİN AŞAĞIDAKİ SORULARI YANITLAMAK UYGUN OLACAKTIR:
1. Söz konusu beceriye aşina mısınız? Bu beceriyi düzenli olarak gerçekleştiriyor musunuz?
2. Basamak atlama olasılığı var mıdır?
3. Özel bir takım araçlar gerekli midir?
4. Özel araçların bulunduğu ortama gereksinim var mıdır?
Eğer soruların ilkine yanıtınız ‘Evet’ ise, beceri analizini belleğinizden yapmanız yeterli olacaktır.
Eğer ilk soruya yanıtınız ‘Hayır’ ise diğer sorulara yanıtınız evet olsa bile beceri analizini bizzat yaparak gerçekleştirmek gerekecektir.