Kekemelik Nedir?

Kekemelik(akıcı konuşma bozukluğu), konuşma içerisinde hece tekrarları(ko ko koltuk), uzatma(aaaaaaraba) ve / veya blokların(t….tabak) görüldüğü, konuşma akışının kesintiye uğramasına neden olan çok bileşenli bir konuşma bozukluğu olarak tanımlanmaktadır. Bunlara aşırı gerginlik, çabalama davranışları ve ikincil davranışlar eşlik edebilmektedir.( Hızlı göz kırpma, dudakların veya çenenin titremesi, yüz tikleri, baş hareketleri v.b)

Amerikan Psikiyatri Birliği’nin (DSM-5) Kekemelik tanı kriterleri aşağıda

alıntılanmıştır:

A. “Kişinin yaşı ve dil becerileri açısından uygun olmayan, zamanla geçmeyen ve

aşağıdakilerden birinin (ya da daha çoğunun) sık sık ve belirgin bir biçimde ortaya

çıkması ile belirli, konuşmanın olağan akıcılığında ve zamanlama örüntüsünde

bozukluklar:

1. Ses ya da seslem (hece) yinelemeleri,

2. Ünsüz ve ünlü ses uzatmaları,

3. Kırık sözcükler (örn. sözcüğün içinde ara verme),

4. Sesli ya da sessiz duraklama (konuşma sırasında doldurulan ya da

doldurulmayan ara vermeler),

5. Dolambaçlı konuşma (sorunlu sözcükleri kullanmamak için yerine başka

sözcük kullanma),

6. Sözcüklerin büyük bir gerginlikle çıkartılması,

7. Tek seslemli (heceli) tam sözcük yinelemeleri (örn. ‘Ben-ben-ben-ben onu

görüyorum’).

B. Bu bozukluk, konuşmayla ilgili kaygıya neden olur ya da etkin iletişimde,

toplumsal katılımda, okul ya da iş başarısında, tek tek ya da bir arada, kısıtlılıklara

neden olur.

C. Belirtiler erken gelişim evresinde başlamıştır.

D. Bu bozukluk, konuşmayla ilgili-devinsel ya da duygusal eksikliğe, nörolojiyle ilgili

bir duruma (örn. İnme, tümör, yaralanma) eşlik eden akıcılıkta bozulmaya ya da

başka bir sağlık durumuna bağlanamaz ve başka bir ruhsal bozuklukla daha iyi

açıklanamaz.”

Kekemeliğin nedeni nedir?

Kekemeliğin nedenleri tam olarak bilinmemektedir. Kekemelik genellikle nörolojik ve gelişimsel olarak sınıflandırılır:

Gelişimsel kekemelik: Gelişimsel kekemelik, küçük çocuklarda dil gelişiminin başlangıcında henüz konuşmaya yeni başladıkları dönemde ortaya çıkar. En yaygın kekemelik şeklidir. Gelişimsel kekemeliğin pek çok faktörden beslendiği düşünülmektedir. Beyin görüntüleme çalışmalarında kekeleyenlerde, kekeme olmayan yaşıtlarına kıyasla tutarlı belirgin farklılıklar olduğu görülmüştür. Gelişimsel kekemelik aynı ailede başka kişilerde de olabilir, yapılan araştırmalar genetik faktörlerin kekemeliğin ortaya çıkmasına neden olduğunu göstermektedir.

Nörolojik kekemelik: Nörojenik kekemelik, beyin fonksiyonlarını bozan  inme, kafa travması veya beyin yaralanmaları gibi olaylardan sonra ortaya çıkabilir. Beyin yaralanmalarında, beyin konuşma üzerine aktif bölgeleri koordine edemez.

Psikojenik kekemelik: Duygusal travma sonrası gelişebilir. Özellikle çocuklarda ani yaşanılan yakınlarının ölümü veya cinsel istismar gibi travmalar kekemeliği başlatabilir.

Kekemelik ne zaman ortaya çıkar?

Kekemelik çocuklarda en sık 2- 6 yaş arasında dil gelişim sürecinde ortaya çıkmaktadır. Genel olarak çocukların % 5-10’ unda hayatlarının bir döneminde kısa ya da uzun süreli kekemelik görülebilmektedir. Erkek çocukların kekemelik olasılığı kızlara göre 2 ila 3 kat daha fazladır ve yaşlandıkça bu cinsiyet farkı artar; kekelemeye devam eden erkek çocukların sayısı kızların sayısının üç ila dört katıdır. Çocukların yaklaşık yüzde 75'i kekemelikten kurtulur. Kekemelemeye devam eden kalan yüzde 25'lik kesim için kekemelik yaşam boyu süren bir iletişim bozukluğu olarak devam edebilir.

Kekeme bireylerle yapılan araştırmalarda kekemeliğin şiddetindeki artışın, anksiyete düzeyinde de aynı oranda artışa yol açtığına ilişkin sonuçlar bulunmaktadır.

Ne yapılmalı?

Kekemeliği yenmek ve konuşmayı akıcı hale getirmek için gerek çocuklar gerekse yetişkinler için konuşma akıcılığını arttırmaya ve etkili iletişimi geliştirmeye odaklanmış çeşitli terapi ve yöntemler uygulanmaktadır. Bu uygulamalar için konunun uzmanı bir dil ve konuşma terapistinden değerlendirme ve terapi alabilirsiniz.